iFixit คอมมูนิตี้แพลตฟอร์ม รวมวิธีการซ่อมอุปกรณ์ที่เสียหาย กว่าหมื่นรายการได้ฟรี

“ของใช้เสียหายอย่าเพิ่งหมดหวัง อาจยังซ่อมได้” iFixit คอมมูนิตี้แพลตฟอร์ม รวมวิธีการซ่อมอุปกรณ์ที่เสียหาย กว่าหมื่นรายการได้ฟรี

สถานการณ์น้ำท่วมหาดใหญ่ในวันนี้ มีหลายพื้นที่ที่น้ำลดลงแล้ว แต่หลายพื้นที่ยังคงรอความช่วยเหลืออย่างเร่งด่วน สภาพจิตใจของผู้ประสบภัยแต่ละคนต่างก็โศกเศร้าและสูญเสีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสิ่งของเครื่องใช้ ที่ไม่สามารถย้ายได้ทันท่วงที ถ้าเปิดใช้งานโดยไม่ระมัดระวังอาจจะทำให้ของเหล่านั้นพังได้ เพราะบางสิ่งก็ทนน้ำได้ แต่จะพังทันทีที่เปิดใช้งานมัน

เรื่องของการซ่อมแซมไม่ใช่เรื่องที่ทุกคนจะเข้าใจ หรือทำได้อย่างเชี่ยวชาญ Future Trends เลยอยากจะมาแนะนำเว็บไซต์ที่มีชื่อว่า ‘iFixit’ เป็นแพลตฟอร์มและคอมมูนิตี สำหรับการให้คำปรึกษาและซ่อมแซมสิ่งของหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็น โทรศัพท์มือถือ เครื่องเล่นเกม คอมพิวเตอร์ อุปกรณ์การช่าง เครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้าน รถยนต์ หรือ อุปกรณ์ทางการแพทย์ เป็นต้น

โดยคุณสามารถค้นหาด้วยชื่อสิ่งของ iFixit ก็จะแนะนำวิธีการซ่อมแซมให้จากสาเหตุต่างๆ ฟรี ไม่เสียเงินสักบาทสำหรับวิธีการซ่อม ถือเป็นหนึ่งช่องทางสำหรับการช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่สิ่งของมากมาย เปรียบดั่งทั้งชีวิตต้องสูญเสียไป แพลตฟอร์มนี้อาจจะช่วยให้ของบางอย่างกลับมาใช้งานได้

อย่างไรก็ตามแพลตฟอร์ม iFixit เป็นเพียงช่องทางหนึ่งที่สร้างขึ้นมาเพื่อช่วยเหลือผู้คน ที่ต้องการจะซ่อมสิ่งของที่ชำรุด ซึ่งบางรายการที่มีความเสียหายมากเกินไป อาจจะต้องพิจารณาให้ผู้เชี่ยวชาญมาจัดการปัญหา เพราะ iFixit ให้ข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการทำด้วยตัวเองเท่านั้น!

แต่ความพิเศษของแพลตฟอร์ม คือ นอกเหนือจากคู่มือการซ่อมแล้ว ยังมีคอมมูนิตีที่คอยให้ความช่วยเหลืออย่างสม่ำเสมอ สามารถทิ้งคำถามไว้ได้ เราหวังว่าทุกคนจะเจอวิธีแก้ไขปัญหาที่เหมาะสม ♥️

[ วิธีใช้งาน ‘iFixit’ ง่ายๆ เพียงแค่พิมพ์ชื่อของที่อยากซ่อม ]

1️⃣ เข้าเว็บไซต์ iFixit → https://www.ifixit.com/

2️⃣ เมื่อเข้าถึงหน้าแรกคุณสามารถเลือกเมนู ‘Find a Guide’ เพื่อหาวิธีการซ่อมแซมได้ หรือ จะเลือกพิมพ์ชื่อสิ่งของที่ช่อง ‘Search’ เลยก็ได้

3️⃣ เว็บไซต์จะให้คุณเลือกประเภทอุปกรณ์ที่คุณอยากจะซ่อม ตัวอย่าง เครื่องซักผ้า เมื่อกดเข้าไปจะมีให้คุณเลือกประเภท ปัญหาที่พบเจอ อะไหล่ที่ต้องการ และอื่นๆ อีกมากมายที่ครอบคลุมการซ่อม คุณสามารถเลือกอ่านได้เลย

4️⃣ โดยวิธีการจะเป็นทีละขั้นตอน คุณสามารถศึกษาและทำตามได้เลย

5️⃣ แต่ขั้นตอนการค้นหาสิ่งของที่เหมือนกันกับของคุณเป๊ะๆ อาจจะยากหน่อย เพราะมีหลายหมื่นรายการ ถ้าหาไม่เจอคุณสามารถตั้งโพสต์ขอความช่วยเหลือได้ (อาจจะต้องใช้ภาษาอังกฤษในการสื่อสาร)

เพียง 5 ขั้นตอนนี้ คุณอาจจะเจอช่องทางการซ่อมแซมที่ง่ายมากๆ ช่วยคืนสภาพให้กับสิ่งของของคุณได้

[ ‘iFixit’ แบรนด์ที่เปลี่ยนไขควงเป็นอุดมการณ์ และซ่อมแซมโลกใบนี้ด้วยความรู้ ]

โลกที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยี ปริมาณขยะอิเล็กทรอนิกส์พุ่งทะยานเหมือนภูเขาไฟที่ไม่มีวันมอดดับ และวัฒนธรรม ‘Planned Obsolescence’ การออกแบบให้สินค้ามีวันเสื่อมสภาพ กลายเป็นบรรทัดฐานที่เรายอมรับโดยไม่รู้ตัว สิ่งที่น่ากลัวที่สุดอาจไม่ใช่การที่สินค้าเสียหาย แต่คือการที่เราไม่มีสิทธิ์ซ่อมมันด้วยตัวเอง

แต่ทุกอย่างก็เปลี่ยนแปลงไปเมื่อ iFixit ถือกำเนิดขึ้นในหอพัก นักศึกษาสองคน Kyle Wiens และ Luke Soules กับแล็ปท็อปที่พัง พร้อมกับความโกรธที่ถูกบังคับให้ “ทิ้งและซื้อใหม่”

แพลตฟอร์มนี้จึงไม่ใช่แค่เว็บรวมคู่มือการซ่อม แต่คือคอมมูนิตีแห่งความรู้ ที่ทวงคืนอำนาจการเป็นเจ้าของเทคโนโลยีกลับมาสู่มือผู้ใช้ และเป็นต้นแบบสำคัญของเศรษฐกิจหมุนเวียนที่ยืดหยุ่นที่สุด

[ จากหอพักนักศึกษา สู่ศูนย์กลางการซ่อมแซมของโลก ]

ในช่วงต้นปี 2000 คือช่วงเวลาที่บริษัทเทคโนโลยีเริ่มสร้างกำแพงให้กับผลิตภัณฑ์ของตัวเอง ด้วยกลยุทธ์ที่เรียกว่า ‘Walled Garden’ ทำให้ข้อมูลวิธีการซ่อมแซมผลิตภัณฑ์กลายเป็นความลับทางการค้า ผู้บริโภคถูกผลักให้ยอมรับชะตากรรมของการซื้อสินค้าใหม่ทุกครั้งที่เสียหาย

จนกระทั่งแล็ปท็อป iBook G4 ของ Kyle พัง เขาพบว่าไม่มีคู่มือการซ่อมใดๆ ถูกเผยแพร่บนอินเทอร์เน็ตเลย ความโกรธเคืองต่อระบบที่บังคับให้ผู้บริโภคต้องทิ้งและซื้อใหม่ หรือจ่ายค่าซ่อมราคาแพงเกินจริง ได้จุดประกายให้พวกเขาตัดสินใจทำการ ‘Reverse Engineering’

ทั้งสองได้แกะเครื่อง iBook G4 ออกมาทีละชิ้น ถ่ายภาพพร้อมเขียนคำบรรยายอย่างละเอียด และอัปโหลดข้อมูลทั้งหมดขึ้นเว็บไซต์ มีผู้คนมาให้การตอบรับอย่างล้นหลาม ซึ่งพิสูจน์ให้เห็นว่า มีความต้องการมหาศาลของผู้คนที่ต้องการซ่อมของด้วยตนเอง และมีช่องว่างทางข้อมูลขนาดใหญ่ที่ผู้ผลิตจงใจละเลย ทั้งสองจึงเริ่มต้นการทำแพลตฟอร์ม iFixit ขึ้นมา ในโมเดล Bootstrapping ที่เริ่มด้วยการล่าของเก่า พวกเขาประมูลเครื่องคอมพิวเตอร์ที่เสียแล้ว นำมาถอดชิ้นส่วนเพื่อขายเป็นอะไหล่ รายได้นี้นำมาพัฒนาเว็บไซต์ ซื้ออุปกรณ์ถ่ายภาพ และซื้อเครื่องรุ่นใหม่มาแกะทำคู่มือ

แต่เมื่อ iFixit เริ่มดังขึ้น จดหมายเตือนจาก Apple ก็ทยอยเข้ามา ทาง iFixit เลือกใช้กลยุทธ์ที่ชาญฉลาดในการสร้างเกราะป้องกันทางกฎหมายโดยการ “เขียนคู่มือขึ้นใหม่เองทั้งหมด” จากประสบการณ์จริง ทำให้พวกเขาเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์โดยสมบูรณ์

ทว่าสนามรบใหม่ก็โผล่ขึ้นมา บริษัทยักษ์ใหญ่เริ่มใช้น็อตแบบใหม่ที่ไม่มีไขควงทั่วไปไขออกได้ เช่น Pentalobe เพื่อกันการซ่อมเองโดยเฉพาะ iFixit จึงสู้กลับด้วยการผลิตเครื่องมือของตัวเอง นำไปสู่การกำเนิดของ ‘Pro Tech Toolkit’ ซึ่งเป็นสินค้าสัญลักษณ์ของแบรนด์

นอกจากนี้ ในปี 2011 iFixit ได้ขยายสู่ตลาดองค์กร (B2B) ด้วยการเปิดตัวซอฟต์แวร์ Dozuki ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มที่ใช้สร้างคู่มือปฏิบัติงานมาตรฐาน (Standard Operating Procedures) ทำให้ iFixit กลายมาเป็นบริษัทเทคโนโลยีอย่างเต็มตัว

[ iFixit เป็นตัวแทนของอุดมการณ์ที่ต่อต้านวัฒนธรรมบริโภคนิยมแบบใช้แล้วทิ้ง ]

ปรัชญาของแบรนด์ iFixit ถูกนิยามไว้ภายใต้ ‘The Repair Manifesto’ 

– Repair is Noble : การซ่อมคือเกียรติยศ คือการยืนขวางวัฒนธรรมใช้แล้วทิ้ง

– If you can’t open it, you don’t own it : ถ้าเราเปิดมันไม่ได้ เราก็ไม่ควรเรียกมันว่า “ของเรา”

iFixit วางตำแหน่งตัวเองเป็นฝ่ายประชาชนที่ท้าทายบริษัทยักษ์ใหญ่ ตั้งแต่ประเด็น Planned Obsolescence ไปจนถึงการปิดกั้นการซ่อมของ Apple ในยุคแรก

พร้อมทั้งการออกแบบประสบการณ์ที่ทำให้ผู้ใช้รู้สึกว่า “ฉันเป็นเจ้าของจริงๆ” ด้วยหลักจิตวิทยา Ikea Effect ทำให้คนรักสิ่งที่ตัวเองลงมือทำ และ iFixit เข้าใจเรื่องนี้อย่างลึกซึ้ง เมื่อเราซ่อมสำเร็จ เราจะผูกพันกับอุปกรณ์มากขึ้น และผูกพันกับแบรนด์ที่มอบความรู้ให้เราด้วย นี่คือ Loyalty แบบที่เงินซื้อไม่ได้

[ โมเดลหารายได้ แบบแจกความรู้ฟรี แต่ขายสิ่งที่คนต้องการ ]

iFixit ประสบความสำเร็จในการสร้างรายได้มหาศาลจากการ ‘แจก’ สินค้าที่มีค่าที่สุดของตน อย่าง ความรู้ ให้ฟรี โดยใช้โมเดล ‘Content-Led Commerce’ และ ‘Hybrid Revenue Model’

💵 รายได้จากฮาร์ดแวร์คือหัวใจของธุรกิจ

– คู่มือฟรี = เครื่องสร้างทราฟฟิกระดับล้าน

– ลูกค้าต้องซื้ออะไหล่หรือเครื่องมือ → iFixit ขายให้ได้ทันที

– เครื่องมือของแบรนด์ใช้วัสดุระดับสูง S2 Steel รับประกันตลอดชีพ ทำให้ตั้งราคาพรีเมียมได้

– ชุดอุปกรณ์ เพิ่มมูลค่าต่อคำสั่งซื้อ และช่วยให้ผู้ใช้ไม่ต้องงงว่าจะต้องซื้ออะไรบ้าง

– มีห้องแล็บทดสอบอะไหล่เอง ทำให้มีคุณภาพเหนือร้านอะไหล่ทั่วไป

💵 รายได้จากซอฟต์แวร์ Dozuki (B2B, SaaS)

การสร้างซอฟต์แวร์ Dozuki ช่วยให้ iFixit มีรายได้ที่มั่นคงและคาดการณ์ได้ โดยเป็นบริการแบบเก็บค่าสมาชิกรายเดือนและรายปี ช่วยให้องค์กรสามารถสร้างคู่มือมาตรฐานที่มีภาพประกอบและตรวจสอบเวอร์ชันได้ง่าย เหมาะสำหรับโรงงานอุตสาหกรรมและธุรกิจแฟรนไชส์

💵 โปรแกรมพันธมิตร (Manufacturer Partnerships)

ในช่วงหลัง iFixit ได้ใช้กลยุทธ์ ‘Frenemy Strategy’ โดยการเป็น ‘Authorized Parts Seller’ ให้กับแบรนด์ใหญ่ เช่น Google, Samsung และ Valve

ซึ่งทำให้ iFixit ได้สิทธิ์ในการขายอะไหล่แท้ (OEM Parts) ที่หาไม่ได้จากที่อื่น ซึ่งเป็นแม่เหล็กดึงดูดลูกค้ากลุ่มที่ต้องการความสมบูรณ์แบบ ส่วนผู้ผลิตก็สามารถลดต้นทุนในการบริหารจัดการสต็อกอะไหล่รายย่อยและได้รับคะแนน CSR ด้านสิ่งแวดล้อม

[ กลยุทธ์การตลาดและการสื่อสาร ]

กลยุทธ์การตลาดของ iFixit ไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยการซื้อโฆษณาแบบดั้งเดิม แต่ขับเคลื่อนด้วย Data-Driven และ Content-Centric

1️⃣ The Teardown Ritual

เมื่อมีการเปิดตัวอุปกรณ์รุ่นเรือธงใหม่ เช่น iPhone ทีมงาน iFixit จะเดินทางข้ามโลกไปทำการ “ถ่ายทอดสดการแกะเครื่อง” โดยการทำอย่างนี้เรียกว่า Newsjacking ที่ทรงพลัง สื่อเทคโนโลยีทั่วโลกจะรอคอยผลการแกะของ iFixit เพื่อเปิดเผยข้อมูลสเปกภายในที่ผู้ผลิตไม่ได้บอก ทำให้ได้พื้นที่หน้าสื่อไปเต็มๆ

นอกจากนี้ iFixit ยังจะมอบ Repairability Score (คะแนนความซ่อมง่าย) ระหว่าง 0-10 คะแนน ส่งผลให้กลายเป็นตัวชี้วัดมาตรฐานอุตสาหกรรม และสร้างแรงกดดันทางสังคม ให้ผู้ผลิตต้องปรับปรุงการออกแบบ

2️⃣ SEO Dominance

iFixit สร้างหน้าเพจสำหรับทุกอาการเสียที่เป็นไปได้ เช่น “MacBook Pro 2015 fan noise fix” และใช้โครงสร้างเว็บไซต์ที่จัดหมวดหมู่ชัดเจน ทำให้ Google จัดให้เนื้อหาของ iFixit อยู่ในอันดับต้นๆ เหนือคู่แข่งรายอื่นอย่างง่ายดาย

3️⃣ Community Engagement

iFixit ใช้ระบบ Gamification เพื่อให้รางวัลแก่ผู้ใช้ที่เข้ามาตอบคำถามหรือแก้ไขคู่มือ สิ่งนี้สร้างแรงจูงใจให้เกิดเนื้อหาที่สร้างโดยผู้ใช้ (UGC) คุณภาพสูง นอกจากนี้ ยังมีโครงการ Global Translation Project ที่อาสาสมัครช่วยแปลคู่มือเป็นภาษาต่างๆ ทั่วโลก ทำให้สามารถขยายฐานลูกค้าสู่ตลาดสากลได้โดยแทบไม่มีต้นทุน

iFixit ได้พิสูจน์ให้โลกเห็นแล้วว่าการซ่อมแซม เป็นอนาคตที่จำเป็น ความสำเร็จของแพลตฟอร์มนี้ไม่ได้วัดที่ยอดขายเครื่องมือ แต่วัดที่จำนวนอุปกรณ์นับร้อยล้านชิ้นที่ได้รับการต่อลมหายใจ และจำนวนขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่ถูกสกัดกั้นไม่ให้ลงสู่หลุมฝังกลบ

นอกเหนือจากบทบาททางธุรกิจ iFixit ยังเป็นแกนนำกลุ่ม ‘Right to Repair’ โดยต่อสู้ทางกฎหมายเพื่อขอข้อยกเว้นในกฎหมายลิขสิทธิ์ (DMCA) และสนับสนุนให้เกิดกฎหมายในรัฐต่างๆ ของสหรัฐอเมริกา และสหภาพยุโรป แรงกดดันนี้ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่จับต้องได้ เช่น Apple เริ่มเปิดโครงการ Self Service Repair และ Samsung/Google ออกแบบโทรศัพท์รุ่นใหม่ให้แกะง่ายขึ้น

สำหรับผู้บริโภค iFixit คือการช่วยเปลี่ยนให้ผู้บริโภคเข้มแข็งขึ้น จากการเข้าถึงข้อมูลที่ถูกต้องและเครื่องมือที่เหมาะสม คือกุญแจสำคัญในการฟื้นฟูวิถีชีวิต เศรษฐกิจ และความหวังของชุมชนให้กลับมาเดินหน้าต่อไป iFixit จึงเป็นมากกว่าบริษัทขายอะไหล่ แต่คือพิมพ์เขียวสำหรับการสร้างความยืดหยุ่นให้กับสังคม

สำหรับ iFixit น่าจะเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่สามารถช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้ำท่วมได้ไม่มากก็น้อย ใครที่มีสิ่งของที่เสียหาย ลองเข้าไปดูในเว็บไซต์และพิมพ์ชื่อสิ่งของนั้นๆ ก่อน อาจจะช่วยให้คุณไม่ต้องทิ้งแล้วซ่อมกลับมาใช้งานได้เหมือนเดิมก็ได้

เขียนโดย ธนพนธ์ หัสกรรัตน์

Sources: ช่องทางการใช้งาน iFixit : https://www.ifixit.com/

Roland Berger – iFixit is fighting for consumers’ right to repair : https://www.rolandberger.com/en/Insights/Publications/iFixit-is-fighting-for-consumers-right-to-repair.html

Vizologi – Why iFixit’s Business Model is so successful? : https://vizologi.com/business-strategy-canvas/ifixit-business-model-canvas/

I Fix It Repair Manifesto : https://1000manifestos.com/i-fix-it-repair-manifesto/

Mixergy – iFixit: Over $4 Million In Sales With No Outside Funding? : https://mixergy.com/interviews/wiens-ifixit-interview/

tom’s guide – Valve partners with iFixit so you can replace Steam Deck parts by yourself : https://www.tomsguide.com/news/valve-partners-with-ifixit-so-you-can-replace-steam-deck-parts-by-yourself

You Fix It With iFixit : https://bluedotliving.com/you-fix-it-with-ifixit/

TechWhirl – iFixit Launches Dozuki to Modernize Business Documentation : https://techwhirl.com/ifixit-launches-dozuki-to-modernize-business-documentation/