“อะไรคือความจริง” เมื่อ Metaverse พาเราหวนคือสู่คำถามอภิปรัชญา

“ความจริงคืออะไร”

มอร์เฟียส ชายในชุดดำถามกับนีโอ ชายหนุ่มที่กำลังสับสนกับสิ่งที่เห็นรอบตัว “นายนิยามความจริงไว้ยังไง ถ้านายบอกว่ามันคือสิ่งที่นายรู้สึก นายได้เห็น ได้กลิ่น ได้ยิน ถ้าเช่นนั้นความจริงก็เป็นแค่กระแสไฟฟ้าในสมองของนาย”

นี่คือคำถามที่เขย่าความจริงจากภาพยนตร์ The Matrix เรื่องราวที่สมมติว่าโลกที่เราใช้ชีวิตอยู่ในนี้ไม่ได้เป็นอะไรมากไปกว่าโลกเสมือนที่ถูกสร้างขึ้นโดยหุ่นยนต์

และเราใช้ชีวิตอยู่ในโลกนั้นโดยที่เราไม่รู้ตัวเลยว่าทุกสิ่งรอบตตัวไม่ใช่ของจริง และทุกอย่างนั้นดูเป็นความจริงสำหรับเรา

นี่อาจเป็นครั้งแรกสำหรับใครหลายคนที่ได้พบกับคำถามกระตุกความคิดเช่นนี้ แต่ความจริงแล้วคำถามที่ว่าสิ่งที่เรารับรู้ มีอยู่จริงไหม หรือแม้กระทั่งตัวเรานั้นมีอยู่จริงหรือเปล่า เป็นคำถามที่มีมานานแล้ว

และเราอาจต้องเผชิญกับคำถามเช่นนั้นอีกครั้งเมื่อ Metaverse กลายเป็นจริง

อภิปรัชญา (Metaphysics) คือแขนงหนึ่งของปรัชญา ที่มุ่งเน้นในการตั้งคำถามเกี่ยวกับตัวตน, การมีอยู่ ไปจนถึงธรรมชาติของความจริง

หนึ่งในคำถามที่สำคัญอย่างยิ่งในแขนงของอภิปรัชญาคือคำถามที่ว่า “เรามีตัวตนอยู่จริงไหม”

คำถามนี้ถูกตอบโดยนักปรัชญา และนักวิทยาศาสตร์ที่ปราดเปรื่องที่สุดคนหนึ่งของยุคสมัย เรอเน เดคาร์ด (René Descartes)

“ฉันคิดฉันจึงมีอยู่” (Cogito Ergo Sum – I think therefore I am) คือคำตอบของเดคาร์ดในการยืนยันว่าเราต่างมีตัวตนอยู่จริง เพราะเรานั้นมีศักยภาพในการคิด และตั้งคำถามได้

แต่ในขณะเดียวกันแนวคิดนี้ยังนำไปสู่คำถามอีกว่า แล้วมีอะไรอีกบ้างที่เป็นจริง เราสามารถยืนยันได้ว่าตัวเราเป็นของจริง เพราะเราคิด เราตั้งคำถาม และสงสัยถึงการมีอยู่ของตัวเองได้

แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าทุกสิ่งในการรับรู้ของเรานั้นจะต้องเป็นจริงเสมอไป

เดคาร์ดเคยนำเสนอแนวคิดที่ว่าเราอาจมีตัวตนอยู่จริง แต่สิ่งต่าง ๆ ที่เรารับรู้อาจถูกจำลองและควบคุมอยู่ได้ เพราะเราไม่มีวิธีใดที่จะยืนยันการมีอยู่จริงของสิ่งอื่น ๆ

แนวคิดนี้กลายมาเป็นกลายมาเป็นรากฐานของคอนเซปสำหรับเรื่อง The Matrix โลกซึ่งเราถูกล้อมรอบด้วยภาพลวงตาในุกประสาทการรับ และปิดบังเราไว้จากความจริง

Metaverse แนวคิดของการสร้างโลกเสมือนที่มนุษย์จะสามารถมีปฏิสัมพันธ์กับมันได้เหมือนเป็นโลกอีกใบ จากการช่วยเหลือของเทคโนโลยี ไม่แปลกเลยที่ต่อไปเราจะสามารถสัมผัสสิ่งที่อยู่ในโลกเสมือน ขยับอวาตาร์เหมือนส่วนหนึ่งของร่างกาย หรืออาจถึงขั้นสามารถได้กลิ่น และรับรสจากโลกเสมือนได้ด้วย

แม้อนาคตเช่นนั้นอาจอยู่ห่างไกลออกไปมาก ๆ ก็ทำให้เราเกิดคำถามที่ดูน่ากลัว ว่าหากวันนั้นมาถึงแล้ว อะไรบ้างที่จะถือว่าเป็นของจริง

หากเทคโนโลยีสามารถสร้างโลกอีกใบขึ้นมาให้เราได้จริง โลกที่เราสามารถสัมผัสรับรู้ได้ไม่ต่างจากโลกที่เราใช้ชีวิตอยู่ในทุกวัน โลกใบเดิมจะยังมีความสำคัญอยู่ไหม

หากโลกเสมือนสามารถบันดาลสิ่งที่ใจคุณปรารถนา หรือมอบชีวิตที่มีความสุข พื้นที่อันปลอดภัยให้กับคุณได้คุณอยากจะใช้กับที่ใดมากกว่า

และถ้าคุณได้สร้างตัวตนใหม่ขึ้นมาในโลกเสมือนนั้น ตัวตนที่ต่างจากคุณในความเป็นจริงโดยสิ้นเชิง หรือตัวตนที่คุณอยากจะเป็นเสมอมา คุณคนไหนคือตัวคุณจริง ๆ กันแน่

ในขณะที่การสร้าง Metaverse กำลังท้าทายขีดจำกัดของเทคโนโลยีในปัจจุบัน สิ่งที่จะเกิดขึ้นในวันที่เราได้ใช้ Metaverse อาจถามคำถามที่ล้ำลึกไปกว่าวิทยาการใด ๆ